Vragen? Bel 023 - 525 7887 of stuur een mail naar info@kanishaarlem.nl
Vragen? Bel

Technieken

Grafiek kunst

Grafiek is een verzamelnaam voor diverse soorten drukwerk. Kanis Kunst en Lijsten verkoopt en verhuurt o.a. zeefdrukken, litho’s en etsen. Met de term grafiek wordt bedoeld dat het werk tot stand is gekomen door een druktechniek zoals lithografie zeefdrukken, etsen, glicé etc. Maar wat houden deze termen nou eigenlijk precies in?

Zeefdruk

Een zeefdruk is een grafische techniek waarbij drukinkt wordt gezeefd door een houten raam, dat is bespannen met een fijn gaas van natuurzijde of kunststof. Wanneer het raam met de bespannen zijde op papier wordt gelegd en er drukinkt doorheen wordt gezeefd, dan geeft dat een zeer gelijkmatige bedrukking. Als er een gedeelte van het gaas wordt afgedekt, dan laat dat gedeelte geen inkt door; alleen het open gedeelte levert tijdens het drukken de gewenste afbeelding op. Dit afdekken kan op verschillende manieren gebeuren, o.a. met papiersjablonen, met snijfilm en met fotografische sjablonen. Met zeefdruk kan op verschillende ondergronden worden gedrukt, zoals papier, textiel, hout, glas of kunststof . Er zijn veel combinatiemogelijkheden en een rijk scala aan kleuren. Zeefdrukken worden gemaakt in gelimiteerde oplages en iedere zeefdruk wordt door de kunstenaar met de hand genummerd en gesigneerd. Wie een zeefdruk bezit heeft dus een stukje ambacht in huis.

Lithografie

Lithos betekent steen. Lithografie wordt daarom ook wel steendruk genoemd. Er wordt immers gebruik gemaakt van licht poreuze kalksteen, die gemakkelijk water opneemt. Deze druktechniek berust op het principe van waterafstoting door vet. De delen van de steen die de afdruk moeten realiseren, worden met vet bewerkt door een stift, krijt of inkt. Met deze materialen wordt de gewenste afbeelding op de steen gemaakt. De delen van de steen die niet worden bewerkt worden juist extra wateropnemend gemaakt, zodat deze, als ze nat zijn, vet zullen afstoten en dus geen afdruk zullen maken. Omdat er een afdruk wordt geleverd zonder dat er sprake is van hoogte- en diepteverschillen in de drukvorm, is lithografie een vlakdruktechniek.

Ets

Etsen is een natte techniek, waarbij het beeld wordt weggeëtst door middel van etswater.

De etsplaat, meestal van zink of koper, wordt bedekt met een dunne laag etsgrond, bestaand uit een mengsel van asfalt, was en hars. Na droging kan daar met een naald in worden getekend waardoor het metaal op die plaatsen bloot komt te liggen. Als de plaat daarna in een bad met etszuur wordt gelegd dan wordt het metaal in de lijnen weggeëtst. Er ontstaat een groefje waarin de inkt wordt gewreven. Op de etspers wordt het papier in de groefjes geperst waar het de inkt opneemt. Gedrukte lijnen van een ets kun je ook voelen, ze liggen enigszins verhoogd op het oppervlak van het papier.

De ets is de bekendste en meest verbreide diepdruktechniek.

Diepdruktechnieken als droge naald en lijnets worden vaak in zwart wit afgedrukt. Voor kleurengrafiek is etsen namelijk niet altijd bevredigend omdat er over het algemeen simpel gezegd met een krassenstructuur wordt gewerkt, terwijl kleuren het best in vlakken tot hun recht komen. In de diepdruk wordt dan ook van kleurtonen gebruik gemaakt.

Kleurdrukken kunnen op verschillende manieren gemaakt worden. Een zwart wit prent kan met de hand ingekleurd worden, hoewel dit geen echte kleurendruk is, uniek is dan wel dat geen twee prenten gelijk van kleur zijn. De plaat kan ook met verschillende kleuren ge-inkt worden. Dit kan in één keer gedrukt worden maar er kan ook voor elke kleur een andere plaat gebruikt worden. De mogelijkheden zijn groot en verschillende etsmethoden zijn goed met elkaar te combineren.

Aquagravure

De term “aquagravure” komt uit de koker van de schrijver en kunstcriticus Marcel Paquet. Hij definieerde deze vorm van graveren, die geboren is in een waterbad en gedrukt is, niet op vellen papier maar op papierpulp doordrenkt met water.

Als eerste wordt er een gietvorm van de houten platen gemaakt. In deze gietvorm legt de drukker een twee centimeter dikke laag papierpulp. Onder zeer hoge druk wordt dit samengeperst waarna de vele liters water wegstromen. De papierpulp neemt hierdoor de vorm aan van de gietvorm. Het natte vel waarop het reliëf nauwgezet zijn vormen heeft aangenomen kan nu uit de gietvorm gehaald worden.

Het resultaat is een wit vel en op deze drukproef brengt de artiest de kleur aan. Dit “origineel” gaat vervolgens naar de drukker. De drukker gebruikt zijn eigen persoonlijke techniek om de gietvorm te inkten waarbij hij nauwkeurig het ontwerp van de kunstenaar volgt. De papierpulp wordt net zo gegoten als hierboven beschreven. Onder enorme druk wordt vervolgens weer pulp in deze gietvorm gegoten, waardoor er naast reliëf nu ook kleur gedrukt wordt. Als de drukproef uit de gietvorm is gehaald wordt het plat neergelegd om te drogen, er wordt elke dag naar gekeken en zonodig bijgewerkt. Als het droog is wordt het gecontroleerd door de drukker, de uitgever en natuurlijk door de kunstenaar die wanneer hij tevreden is de print nummert en signeert. Deze aquagravure is het resultaat van het combineren van artistiek talent met het vakmanschap van het drukken.